Βεβαίως η ιστορία της συμβολής των σαρακατσάνων στους αγώνες του έθνους, κι όλη εν γένει συνεισφορά τους, δεν έχει ακόμα καταγραφεί,ούτε και ολοκληρωθεί ούτε ιστορικά( χρονικά προς τα πίσω),ούτε στο μέλλον,χρονικά προς τα μπρος!
Κύριο χαρακτηριστικό των αδούλωτων αυτών ελλήνων δεν ήταν η ομαδική δράση αλλά αντίθετα η σκληρή ατομική δράση,σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες,ο αγώνας και η θυσία, μονάχοι τους ο καθένας, απέναντι σε βουνά και σε θεριά, οδηγώντας τα σύνολα, το έθνος και το γένος στους σωστούς προορισμούς και τις κατευθύνσεις! Γκεσέμια ελπίδας!
Κυριολεκτικά και αλληγορικά, όπου μόχθησαν, κι αγωνίστηκαν, για το καλό της πατρίδας!
« Κει που συνδυό δεν περπατούν , συντρείς δεν κουβεντιάζουν, παρά πενήντα και εκατό και πάλιν φόβον έχουν, κι εγώ μανάχος πέρασα, πεζός κι αρματωμένος, με τετραπίθαμο σπαθί, με τρείς οργιές κοντάρι…»
Από το έπος του Διγενή Ακρίτα!
