Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2011

Περίπλοκος περιπλοκή περιπλέκει τας περιπλόκους περιπλοκάς περιπλέκουσα

Γράφει ο Μίλτος Θεοδωρόπουλος, Τοπογράφος Μηχανικός ΕΜΠ
Τι είναι η ΠΕΡΠΟ;
Θα ήθελα να καταθέσω κάποιες σκέψεις μου σχετικά με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Καρπενησίου (ΓΠΣ), τις οποίες, λόγω των διαδικασιών, δεν μπόρεσα να εκθέσω στο Δημοτικό Συμβούλιο της 4ης Μαΐου 2011, στην σχετική με το ΓΠΣ ενημέρωση και τα σημαντικά προβλήματα που αυτό δημιούργησε στην τοπική κοινωνία. Θα προσπεράσω γρήγορα το ζήτημα της “Μεσοχώρας” και αρκετά άλλα ζητήματα που έχουν αναλυθεί αρκετά, για να θέσω ένα σημαντικό, το σημαντικότερο κατά την άποψή μου, ζήτημα, το οποίο αν δεν αλλάξει τώρα, θα δημιουργήσει  οικιστικό και αναπτυξιακό προηγούμενο στην ευρύτερη περιοχή, μη επανορθώσιμο: Τη δημιουργία ζώνης ΠΕΡΠΟ.
Ως τοπογράφος μηχανικός, θα ήμουν ο τελευταίος που θα αμφισβητούσα την χρησιμότητα και την αναγκαιότητα ύπαρξης ΓΠΣ, ενός επιστημονικού εργαλείου για την δρομολόγηση μιας μακροπρόθεσμης, μιας αειφόρου ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής του Καρπενησίου. Αρκεί, όμως, με το ΓΠΣ Καρπενησίου αυτό, να έγινε ο σχεδιασμός και η εξειδίκευση των πολιτικών επιλογών και οραμάτων της Δημοτικής Αρχής για το πώς φαντάζεται και θέλει να αναπτυχθεί η περιοχή στο μέλλον, με επιλογές που θα δεσμεύει τις επόμενες γενεές, και δεν υπήρξε ένας ευτελισμός της διαδικασίας αυτής σε ένα επιστημονικό άλλοθι προαποφασισμένων επιλογών, ξένων προς τα συμφέροντα των δημοτών.
Το σημαντικότερο λοιπόν ζήτημα, κατά την γνώμη μου, είναι η πολιτική διαχείριση του θέματος. Και εννοώ την σαφή, κατά τη γνώμη μου, προσπάθεια που έγινε από όλους τους εμπλεκόμενους να μην ανοιχτεί το θέμα στο ευρύ κοινό. Αυτό όπως και στο ΔΣ ανέφερα, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις κείμενες διατάξεις του νόμου, σύμφωνα με τον οποίο, (άρθρο 3 του Ν.1337/83): «…πρέπει να επιδιώκεται η συμμετοχή των ενδιαφερομένων πολιτών στη σύνταξη του ΓΠΣ με κάθε πρόσφορο τρόπο, όπως πχ ανοικτές συγκεντρώσεις ή ενημέρωση με τον τύπο». Η ενημέρωση και η διαβούλευση αυτή που σε καμιά περίπτωση δεν έγινε, είναι γεγονός ότι θα έφερνε τριβές με θιγόμενους. Αυτό όμως, είναι το πολιτικό κόστος που πρέπει να πληρώνουν οι εκλεγμένοι εκπρόσωποί μας στην αυτοδιοίκηση, τους οποίους ορίσαμε να μας εκπροσωπούν και όχι να “αποφασίζουν για μας, χωρίς εμάς”.
Πέραν της παράβασης του νόμου που έγινε, εξίσου σημαντικό ήταν η παράβαση της ηθικής, τουλάχιστον, υποχρέωσης της Δημοτικής Αρχής να προστατεύσει τα συμφέροντα των δημοτών της. Όφειλαν οι επιβλέποντες μηχανικοί, αν δεν συμφωνούσαν με την τελική μορφή του ΓΠΣ, σε ένα τόσο μεγάλης ευθύνης ζήτημα, να δηλώσουν εγγράφως τις διαφωνίες τους. Όφειλαν κυρίως οι αρμόδιοι αντιδήμαρχοι, που γνώριζαν ακριβώς το τι γινόταν, να ενημερώσουν το Δημοτικό Συμβούλιο αλλά και τους δημότες για τις πραγματικές διαστάσεις του θέματος. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την ενεργοποίηση των πολιτών και την αποτροπή της έγκρισης του ΓΠΣ. Όλα αυτά θα ήταν λογικές και αναμενόμενες αντιδράσεις οποιουδήποτε στοιχειωδώς επιμελούς, με τα καθήκοντά του, υπηρεσιακού παράγοντα του Δήμου. Όμως φοβάμαι ότι διακυβεύονταν άλλα συμφέροντα και δεν έπρεπε να δουν πολλοί τις τελικές προτάσεις του ΓΠΣ, από τον φόβο των αντιδράσεων και των εν συνεχεία τροποποιήσεων αυτού.
Από την μελέτη κάποιων στοιχείων του ΓΠΣ μπορεί να αντιληφθεί κανείς τους χαμένους και κερδισμένους της υπόθεσης και να βγάλει τα συμπεράσματά του:
Χωροθετήθηκε περιοχή στη Μεσοχώρα για δημιουργία αθλητικών δραστηριοτήτων και προετοιμασίας αθλητών, που αφορά μια τεράστια για τέτοια χρήση έκταση 1000 στρεμμάτων και η οποία έχει κυριολεκτικά αναστατώσει τους ιδιοκτήτες της εν λόγω περιοχής επειδή δεν προβλέφτηκε η χρήση κατοικίας, οδηγώντας τις ιδιοκτησίες αυτές σε πλήρη απαξίωση.
Χωροθετήθηκαν, περιοχές προστασίας γεωργικής γης στη πλαγιά, δυτικά της πόλης  (στις ιδιοκτησίες Λάππα Κώστα, Ντρίβα Αντώνη κλπ) λες και δεν υπήρχαν οριζόντιες και ποτιστικές αγροτικές περιοχές στη Μεσοχώρα, στη Μεσαμπελιά ή αλλού, που στο παρελθόν ήταν γεωργικές εκμεταλλεύσεις και θα μπορούσαν να είναι και σήμερα. Αναρωτιέμαι με ποια επιστημονικά κριτήρια χαρακτήρισαν τις περιοχές αυτές, προστατευόμενη γεωργική γη; Μήπως ήταν απλά από τους “άτυχους” της ιστορίας, της επιστημονικής προχειρότητας και ανεπάρκειας κάποιων;
Χωροθετήθηκαν, περιοχές προστασίας δάσους και δασικών εκτάσεων, όπου δίνουν τη δυνατότητα να γίνουν τουριστικές επενδύσεις σε εκτάσεις μεγαλύτερες των 20 στρεμμάτων. Δεδομένου ότι οι εκτάσεις που είναι στις δασικές περιοχές είναι γενικά μικρές και το κυριότερο πολλές από αυτές είναι σαν “νησίδες” μέσα στο δάσος και άρα δεν μπορούν να συνενωθούν με άλλες γειτονικές ώστε να αποκτήσουν το μέγεθος των 20 στρεμμάτων, η τουριστική αξιοποίηση ουσιαστικά απευθύνεται σε ελάχιστους ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων ή οδηγεί τις ενδεχόμενες τουριστικές επενδύσεις στις χαρακτηρισμένες ως ζώνες τουρισμού- αναψυχής.
Χωροθετήθηκαν επίσης, περιοχές τουρισμού - αναψυχής: Αν δούμε σε ποιους ανήκουν οι περιοχές αυτές που χαρακτηρίστηκαν ως περιοχές τουρισμού - αναψυχής θα καταλάβουμε και ποιοί είναι οι κερδισμένοι της υπόθεσης.
Χωροθετήθηκε τέλος ζώνη Π.Ε.Ρ.Π.Ο. (Ιδιωτική Πολεοδόμηση). Χωροθετήθηκε μια ζώνη σύμφωνα με την οποία κάποιες ιδιοκτησίες θα πολεοδομηθούν ιδιωτικά. Δηλαδή οι ιδιοκτήτες των εκτάσεων αυτών θα εκπονήσουν πολεοδομική μελέτη, θα “κόψουν” οικόπεδα και θα τα πωλήσουν. Τίθεται όμως κάποια ερωτήματα: Πώς προέκυψε η ανάγκη να προστεθούν 150-200 οικόπεδα στο σχέδιο πόλης; Υπήρχε ανάγκη να δημιουργηθεί οικοπεδική γη στην ευρύτερη περιοχή; Σίγουρα όχι. Πρόσφατα είχαν ενταχθεί στο σχέδιο πόλης κάποιες περιοχές, ύστερα από προσπάθεια πολλών ετών, προσφέροντας αρκετά οικόπεδα. Πέραν τούτων η διεύρυνση των ορίων των γύρω οικισμών (Γοριανάδες, Κορυσχάδες κλπ) θα προσφέρει ακόμα περισσότερη οικοπεδική γη. Κατά συνέπεια η δημιουργία ΠΕΡΠΟ δεν προήλθε από καμία πολεοδομική αναγκαιότητα ή άλλη αναπτυξιακή ανάγκη. Έγινε… για άλλους λόγους. Ποιός, επίσης, πρότεινε την περιοχή αυτή για ιδιωτική πολεοδόμηση που, ναι μεν, δημιουργεί τεράστια υπεραξία στους ιδιοκτήτες της, αλλά απαξιώνει την ευρύτερη περιοχή και δημιουργεί οικονομικές υποχρεώσεις στον Δήμο Καρπενησίου; Ο ιδιοκτήτης της “Πειραϊκής” όπως προκύπτει από την υπηρεσιακή αλληλογραφία ζήτησε, αν δεν κάνω λάθος, να αποχαρακτηριστεί το ακίνητό του από “Βιομηχανική” περιοχή και να αποκτήσει “εμπορική” χρήση. Πώς λοιπόν προέκυψε η ζώνη ΠΕΡΠΟ;…
Το ΓΠΣ δημιουργεί υπεραξίες, απαξίες και άλλες συνέπειες.
Ακούσαμε στο Δημοτικό Συμβούλιο απόψεις ότι δημιουργήθηκαν υπεραξίες στους δημότες από το ΓΠΣ. Δεν γνωρίζω τι έγινε στα χωριά, αλλά για την περιοχή της πόλης Καρπενησίου δημιουργήθηκε υπεραξία σε ελάχιστους και μάλιστα σε κάποιους εντυπωσιακά μεγάλη. Για πάρα πολλούς όμως η ιδιοκτησία τους απαξιώθηκε άμεσα ή έμμεσα.
Δημιουργήθηκε υπεραξία κυρίως για τους ιδιοκτήτες 136 στρεμμάτων στην περιοχή της “Πειραϊκής”, που “κατόρθωσαν” και ενέταξαν τις ιδιοκτησίες τους σε ζώνη ΠΕΡΠΟ. Αυτοί θα κάνουν ιδιωτική πολεοδόμηση τις ιδιοκτησίες τους, και κατά μια εκτίμηση δική μου, θα αποκτήσουν 170 οικόπεδα των 400 m2 τα οποία με μια συμβατική τιμολόγηση 60.000 ευρώ/οικόπεδο, θα αποδώσουν ένα έσοδο δέκα εκατομμύριων διακοσίων χιλιάδων (10.200.000) ευρώ στους ιδιοκτήτες τους. Οι ιδιοκτήτες της ζώνης ΠΕΡΠΟ έχουν, επίσης, και άλλους λόγους να είναι ευτυχείς: με το που εντάχθηκε η ΠΕΡΠΟ στο ΓΠΣ έχουν αποκτήσει ταυτόχρονα και όλες τις εγκρίσεις και μπορούν να προχωρήσουν απρόσκοπτα στην ιδιωτική πολεοδόμηση. Εγκρίσεις που δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα τις έπαιρνε κάποιος στην περίπτωση που η περιοχή δεν ήταν ενταγμένη σε ΓΠΣ.
Η υλοποίηση, όμως, της ιδιωτικής πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ), έχει ταυτόχρονα απαξιώσει άλλες ιδιοκτησίες και επίσης έχει δημιουργήσει και κάποιες αρνητικές συνέπειες (μελλοντικές υποχρεώσεις) για τον Δήμο Καρπενησίου και τους συνδημότες μου:
Θα απορροφήσει από τον Δήμο Καρπενησίου σημαντικούς οικονομικούς πόρους για δρόμους, πλατείες, κλπ. Από την κείμενη νομοθεσία (άρθρο 24 παρ. 13 του Ν. 2508/1997) προκύπτει ότι στις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών είναι η κατασκευή βασικών κοινόχρηστων έργων υποδομής (ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών,…). Πέραν των στοιχειωδών αυτών δικτύων, καμία άλλη υποδομή δεν υποχρεούνται να κατασκευάσουν οι ιδιοκτήτες και μπορούν να πωλούν τα οικόπεδα ελεύθερα.
Έτσι όλο αυτό το φορτίο της κατασκευής των λοιπών έργων υποδομής (ασφαλτοστρώσεις δρόμων, κατασκευή πλατειών και λοιπών κοινόχρηστων υποδομών), κάτω από την κοινωνική πίεση θα το αναλάβει ο Δήμος Καρπενησίου, αποστερώντας έτσι σημαντικούς οικονομικούς πόρους από την πραγματοποίηση άλλων αναγκαίων έργων της πόλης και των  δημοτών. Ιδιαίτερα στη σημερινή δυσμενή οικονομική συγκυρία μια τέτοια έγκριση της Δημοτικής Αρχής είναι τουλάχιστον ακατανόητη…
Με την ιδιωτική αυτή πολεοδόμηση, δημιουργείται ένα τεράστιο “οικοπεδικό απόθεμα”, υποβαθμίζοντας τον υφιστάμενο αστικό ιστό της πόλης: Τα νέα αυτά οικόπεδα προστίθεται στα υπάρχοντα οικόπεδα που πριν λίγο καιρό δημιουργήθηκαν από τις επεκτάσεις του Σχεδίου Πόλεως Καρπενησίου. Και αν συνυπολογίσουμε και τα πολλά άλλα αδόμητα οικόπεδα της πόλης και ιδιαίτερα του Ξηριά, δημιουργούν μια άλλη σημαντική συνέπεια: καθιστούν υπερεπαρκή την περιοχή σε οικόπεδα καθότι θα υπάρξουν οικόπεδα προς διάθεση για αρκετές δεκαετίες πλέον και αδρανοποιούν ουσιαστικά την μελλοντική επέκταση του σχεδίου πόλης (ζώνη 5), έτσι όπως έχει αυτή προσδιοριστεί και χαρακτηριστεί στο εν λόγω ΓΠΣ. Έτσι η μελλοντική επέκταση του Σχεδίου Πόλεως αποτελεί μια “ψεύτικη” χρήση που εγκλωβίζει την περιοχή αυτή σε αναπτυξιακή αδράνεια. Για πολλά χρόνια θα βλέπουμε και δυστυχώς θα βιώνουμε οικοδομικά τετράγωνα οικοδομημένα ή όχι να μην έχουν δίκτυα να μην έχουν ασφαλτοστρωμένους δρόμους, πεζοδρόμια κ.λπ., να δείχνουν μια εικόνα τριτοκοσμική, όπως ήταν για πολλά χρόνια ο Ξηριάς.
Θα μειώσει τις τιμές των πρόσφατα δημιουργηθέντων -μετά από προσπάθειες δεκαετιών- οικοπέδων στο Σχέδιο Πόλης, αλλά και των πολλών άλλων αδόμητων οικοπέδων που υπάρχουν στο Καρπενήσι, λόγω της υπερπροσφοράς. Έτσι οι πολλοί μικροϊδιοκτήτες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό από την “μαζική εισαγωγή” των νέων οικοπέδων της Πειραϊκής.
Δυστυχώς οι ζημιούμενοι και ευνοούμενοι από την ΠΕΡΠΟ δεν σταματούν εδώ: στην ευρύτερη περιοχή ή έχει απαγορευτεί η δόμηση (περιοχή στη Μεσοχώρα για δημιουργία αθλητικών δραστηριοτήτων και προετοιμασίας αθλητών) ή έχει μειωθεί αυτή (περιοχή προστασίας δάσους και δασικών εκτάσεων, περιοχή προστασίας αρχαιολογικών χώρων) ή έχει ουσιαστικά απαγορευτεί η δημιουργία τουριστικών εγκαταστάσεων σε όλες τις ζώνες, πλην τις χαρακτηρισμένες ως ζώνες τουρισμού- αναψυχής, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η «Πειραϊκή». Έτσι οι πιθανοί αγοραστές γης “μοιραία” θα οδηγηθούν στα τουριστικά οικόπεδα της Πειραϊκής, αφήνοντας όλους τους άλλους να καλλιεργούν την εγκαταλελειμμένη γη τους, να αναπτύσσουν την παραμελημένη κτηνοτροφία τους ή να περιμένουν την Real Madrid (όπως ακούσαμε στο ΔΣ) και τις άλλες μεγάλες ποδοσφαιρικές ομάδες να στήσουν τα πολλά αθλητικά τους κέντρα στη ζώνη που δημιούργησαν κάποιοι “ειδικοί”.    
Όμως αναρωτιέμαι και περιμένω μια απάντηση από τους αρμοδίους:
Υπήρξαν οικιστικές ανάγκες ώστε να οδηγηθούμε στη θεσμοθέτηση ζώνης ΠΕΡΠΟ ή κάτι άλλο συνέβη και δημιουργήθηκε η ζώνη αυτή; Αν υπήρξαν τέτοιες ανάγκες σε ποια επιστημονικά (δημογραφικά  κλπ) στοιχεία στηρίχτηκαν αυτές; Σε ποιο βάθος χρόνου έγιναν οι προβλέψεις;
Εξαντλήθηκε η “φέρουσα ικανότητα” της πόλης του Καρπενησίου σε οικοπεδική γη; Υπήρξε επαρκής και έγγραφη αιτιολόγηση των στοιχείων αυτών από τους μελετητές που έπεισαν τη Δημοτική Αρχή για την αναγκαιότητα δημιουργίας ΠΕΡΠΟ;
Ποιος εισηγήθηκε να ενταχθεί και να χαρακτηρισθεί η συγκεκριμένη περιοχή ως ΠΕΡΠΟ; Ο πρώην αντιδήμαρχος κ. Παπαδόπουλος, αναφερόμενος στο ζήτημα αυτό είπε ότι η ζώνη αυτή ήταν στη μελέτη από την αρχή! Αλλά από μόνη δεν μπαίνει. Κάποιος την εισηγήθηκε. Ποιος και γιατί; 
Με ποια επιστημονικά στοιχεία και κριτήρια επιλέχτηκε η περιοχή της Πειραϊκής για ΠΕΡΠΟ (ιδιωτική πολεοδόμηση) και όχι ένα τμήμα του Κάτω Ξηριά (ζώνη 5), όπου χωροθετείται η μελλοντική επέκταση του Σχεδίου Πόλης; Γιατί να γίνεται “γραμμική” εξάπλωση της πόλης όπως δρομολογείται με τον εν λόγω ΓΠΣ πράγμα το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τις στοιχειώδεις έννοιες της πολεοδομικής επιστήμης η οποία προτείνει την “ακτινωτή” επέκταση των πόλεων για λόγους οικονομίας κλίμακας αλλά και για την ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής του αστικού ιστού μιας πόλης;
Με τις παραπάνω σκέψεις μου, επιχειρώ να θέσω την ηθική διάσταση της διαδικασίας εκπόνησης και έγκρισης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Καρπενησίου, καθότι οι δημόσιες πράξεις θα πρέπει εκτός από νόμιμες να είναι και ηθικές και θεωρώ ότι η νομιμότητα του εν λόγω ΓΠΣ, έρχεται σε αντίθεση με την κείμενη νομοθεσία (Ν. 1337/83) και τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 1588/99) κλπ. Μια νομιμότητα που αμφισβητείται ακόμη περισσότερο από την ʽθολήʼ χρήση της ʽΔιαύγειαςʼ.
Στα παραπάνω αναφερόμενα από εμένα θα πρέπει να προστεθούν και τα άλλα λάθη του ΓΠΣ (Βουτύρου, Μηλιά κλπ) όπως αυτά έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα “Ευρυτανικά Νέα” της 11ης-5-2011, για να καταφανεί η αναγκαιότητα ακύρωσης του ΓΠΣ Καρπενησίου.
Κατόπιν αυτών, παρακαλώ τον κ. Δήμαρχο, το Δημοτικό Συμβούλιο, τον κ. Αντιπεριφερειάρχη και κάθε άλλον αρμόδιο, να κάνουν όλες εκείνες τις ενέργειες ώστε να ακυρωθεί η Απόφαση αυτή, της Διοίκησης, στο σύνολό της, με άλλη διοικητική Απόφαση.
Τους καλώ να προχωρήσουν στην διοικητική αυτή λύση, γιατί η κάθε προσφυγή στο ΣτΕ απαιτεί 8.000-10.000 ευρώ και δεν θα πρέπει οι δημότες να κληθούν να πληρώσουν τέτοια ποσά, ιδιαίτερα στις δύσκολες οικονομικά εποχές που διερχόμαστε, όταν μάλιστα η κατάσταση αυτή οφείλεται αποκλειστικά στη Διοίκηση και όχι στους δημότες. Τους καλώ να υπερβούν, ενδεχόμενες υπηρεσιακές αγκυλώσεις, γιατί το μείζον είναι το γενικότερο συμφέρον της τοπικής κοινωνίας.
Μίλτος ΘεοδωρόπουλοςΤοπογράφος
Μηχανικός ΕΜΠ