Εκδόθηκαν σε δύο τόμους τα πρακτικά του συνεδρίου Δομνίστας απο τη Πανευρυτανική Ένωση
Ένας ακόμα άθλος ολοκληρώθηκε πρόσφατα από την Πανευρυτανική Ένωση. Πρόκειται για την έκδοση των πρακτικών του Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στο Δήμο Δομνίστας στις 23, 24 και 25 Ιουλίου 2010 και που είχε ως θέμα του: «Ιστορία και Πολιτισμός της Περιοχής του Δήμου Δομνίστας Ευρυτανίας (Α΄ και Β΄ τόμος, σελ. 1014)
Ο Α΄ τόμος (608 σελίδες) του μνημειώδους αυτού έργου, που προλογίζεται από τον τα. Νομάρχη Ευρυτανίας κ. Κώστα Κοντογεώργο περιλαμβάνει, εκτός του προγράμματος του Συνεδρίου και των σχετικών προσφωνήσεων και χαιρετισμών της εναρκτήριας συνεδρίασης, και τις εισηγήσεις και παρεμβάσεις των τριών (3) πρώτων συνεδριάσεων, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στη Δομνίστα στις 23 και 24 (το πρωί) Ιουλίου 2010. Συγκεκριμένα:
Η α΄ συνεδρίαση περιλαμβάνει δεκατρείς (13) συνολικά εισηγήσεις, οι οποίες αναφέρονται στην ιστορία και τα μνημεία της περιοχής, από τους προϊστορικούς μέχρι και τους επαναστατικούς και μετεπαναστατικούς χρόνους.
Στη β΄ συνεδρίαση υπάρχουν άλλες δεκατρείς (13) εισηγήσεις, που καλύπτουν τη Νεότερη Ιστορία της περιοχής, και
Η γ΄ συνεδρίαση περιέχει έντεκα (11) εισηγήσεις και τέσσερις (4) παρεμβάσεις αναφερόμενες σε πολιτισμικά και πολιτιστικά στοιχεία της περιοχής (εφημερίδες, περιοδικά, μουσεία, οδοιπορικά κ.ά.), στη μετανάστευση των κατοίκων (εσωτερική και εξωτερική) κ.ά.
Ο Β΄ τόμος (408 σελίδες) περιλαμβάνει τις εισηγήσεις και τις παρεμβάσεις των δύο (2) τελευταίων (δ΄ και ε΄) συνεδριάσεων, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στους Στάβλους (24 Ιουλίου 2010, το απόγευμα) και στην Άμπλιανη (25 Ιουλίου 2010).
Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει ....τις ένδεκα (11) εισηγήσεις που ανακοινώθηκαν στην δ΄ συνεδρίαση (των Στάβλων) και αναφέρονται στη σχολική και εκκλησιαστική ζωή της περιοχής, σε διάφορες προσωπικότητες, σε ιστορικές οικογένειες κ.ά.
Η ε΄ καταληκτήρια συνεδρίαση, που ήταν και πανηγυρική, περιλαμβάνει δέκα (10) εισηγήσεις, σχετικές με τον πολιτισμό της περιοχής, μία (1) παρέμβαση και τα συμπεράσματα του συνεδρίου από τους συνδιοργανωτές.
Ο β΄ τόμος στις τελευταίες του σελίδες περιλαμβάνει ενδεικτικά δημοσιεύματα στον τύπο, σχετικά με την πραγματοποίηση του Συνεδρίου, κατάλογο εισηγητών, ευρετήριο Κύριων Ονομάτων, φωτογραφίες από τις αρχαιότητες και τα μνημεία του Δήμου Δομνίστας και φωτογραφικό υλικό από τη διεξαγωγή του Συνεδρίου.
Στο εξώφυλλο των δύο (2) τόμων παρουσιάζεται σύνθεση τεσσάρων (4) φωτογραφιών από τα μνημεία της περιοχής, ήτοι ένα Κιονόκρανο των Στάβλων, τμήμα τείχους των Ψιανών, το Μνημείο στα Κοκκάλια Κρικέλλου και το Μνημείο Εθνικής Αντίστασης στη Δομνίστα, ενώ στο οπισθόφυλλο κυριαρχεί ο χορευτικός όμιλος της Άμπλιανης, με τοπικές παραδοσιακές στολές της περιοχής του Δήμου Δομνίστας.
Τέλος, σημειώνεται, ότι το παραπάνω μνημειώδες έργο εκδόθηκε σε χρόνο ρεκόρ από την Πανευρυτανική Ένωση, με την μερική οικονομική υποστήριξη της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ευρυτανίας (λόγω της κατάργησής της, εξάλλου, έγινε και η επίσπευση της έκδοσης). Η παρουσίασή του έγινε με επιτυχία στο Παπαστράτειο Μέγαρο Αγρινίου στις 5-2-2011 από τον Ομότιμο Καθηγητή της Βυζαντινής Ιστορίας και Τέχνης Ιωαννίνων κ. Αθανάσιο Παλιούρα, η εισήγηση του οποίου και παρατίθεται. Παρόμοια παρουσίαση θα πραγματοποιηθεί σύντομα και στη Λαμία, Αθήνα κ.α. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να το αναζητήσουν προς το παρόν στα Γραφεία της Πανευρυτανικής Ένωσης (Κλεισθένους 17, Αθήνα, τηλ. 2103240001, 2106920004)), στους τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους, στο Καρπενήσι (βιβλιοπωλείο κ. Σπυριδούλας Κρουστάλλη) και στην Αθήνα (Βιβλιοπωλείο της «Εστίας»).
Ο Α΄ τόμος (608 σελίδες) του μνημειώδους αυτού έργου, που προλογίζεται από τον τα. Νομάρχη Ευρυτανίας κ. Κώστα Κοντογεώργο περιλαμβάνει, εκτός του προγράμματος του Συνεδρίου και των σχετικών προσφωνήσεων και χαιρετισμών της εναρκτήριας συνεδρίασης, και τις εισηγήσεις και παρεμβάσεις των τριών (3) πρώτων συνεδριάσεων, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στη Δομνίστα στις 23 και 24 (το πρωί) Ιουλίου 2010. Συγκεκριμένα:
Η α΄ συνεδρίαση περιλαμβάνει δεκατρείς (13) συνολικά εισηγήσεις, οι οποίες αναφέρονται στην ιστορία και τα μνημεία της περιοχής, από τους προϊστορικούς μέχρι και τους επαναστατικούς και μετεπαναστατικούς χρόνους.
Στη β΄ συνεδρίαση υπάρχουν άλλες δεκατρείς (13) εισηγήσεις, που καλύπτουν τη Νεότερη Ιστορία της περιοχής, και
Η γ΄ συνεδρίαση περιέχει έντεκα (11) εισηγήσεις και τέσσερις (4) παρεμβάσεις αναφερόμενες σε πολιτισμικά και πολιτιστικά στοιχεία της περιοχής (εφημερίδες, περιοδικά, μουσεία, οδοιπορικά κ.ά.), στη μετανάστευση των κατοίκων (εσωτερική και εξωτερική) κ.ά.
Ο Β΄ τόμος (408 σελίδες) περιλαμβάνει τις εισηγήσεις και τις παρεμβάσεις των δύο (2) τελευταίων (δ΄ και ε΄) συνεδριάσεων, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στους Στάβλους (24 Ιουλίου 2010, το απόγευμα) και στην Άμπλιανη (25 Ιουλίου 2010).
Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει ....τις ένδεκα (11) εισηγήσεις που ανακοινώθηκαν στην δ΄ συνεδρίαση (των Στάβλων) και αναφέρονται στη σχολική και εκκλησιαστική ζωή της περιοχής, σε διάφορες προσωπικότητες, σε ιστορικές οικογένειες κ.ά.
Η ε΄ καταληκτήρια συνεδρίαση, που ήταν και πανηγυρική, περιλαμβάνει δέκα (10) εισηγήσεις, σχετικές με τον πολιτισμό της περιοχής, μία (1) παρέμβαση και τα συμπεράσματα του συνεδρίου από τους συνδιοργανωτές.
Ο β΄ τόμος στις τελευταίες του σελίδες περιλαμβάνει ενδεικτικά δημοσιεύματα στον τύπο, σχετικά με την πραγματοποίηση του Συνεδρίου, κατάλογο εισηγητών, ευρετήριο Κύριων Ονομάτων, φωτογραφίες από τις αρχαιότητες και τα μνημεία του Δήμου Δομνίστας και φωτογραφικό υλικό από τη διεξαγωγή του Συνεδρίου.
Στο εξώφυλλο των δύο (2) τόμων παρουσιάζεται σύνθεση τεσσάρων (4) φωτογραφιών από τα μνημεία της περιοχής, ήτοι ένα Κιονόκρανο των Στάβλων, τμήμα τείχους των Ψιανών, το Μνημείο στα Κοκκάλια Κρικέλλου και το Μνημείο Εθνικής Αντίστασης στη Δομνίστα, ενώ στο οπισθόφυλλο κυριαρχεί ο χορευτικός όμιλος της Άμπλιανης, με τοπικές παραδοσιακές στολές της περιοχής του Δήμου Δομνίστας.
Τέλος, σημειώνεται, ότι το παραπάνω μνημειώδες έργο εκδόθηκε σε χρόνο ρεκόρ από την Πανευρυτανική Ένωση, με την μερική οικονομική υποστήριξη της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ευρυτανίας (λόγω της κατάργησής της, εξάλλου, έγινε και η επίσπευση της έκδοσης). Η παρουσίασή του έγινε με επιτυχία στο Παπαστράτειο Μέγαρο Αγρινίου στις 5-2-2011 από τον Ομότιμο Καθηγητή της Βυζαντινής Ιστορίας και Τέχνης Ιωαννίνων κ. Αθανάσιο Παλιούρα, η εισήγηση του οποίου και παρατίθεται. Παρόμοια παρουσίαση θα πραγματοποιηθεί σύντομα και στη Λαμία, Αθήνα κ.α. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να το αναζητήσουν προς το παρόν στα Γραφεία της Πανευρυτανικής Ένωσης (Κλεισθένους 17, Αθήνα, τηλ. 2103240001, 2106920004)), στους τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους, στο Καρπενήσι (βιβλιοπωλείο κ. Σπυριδούλας Κρουστάλλη) και στην Αθήνα (Βιβλιοπωλείο της «Εστίας»).
«Ιστορία και Πολιτισμός της Περιοχής του Δήμου Δομνίστας – Ευρυτανίας», (Πρακτικά Συνεδρίου στο Δήμο Δομνίστας 23, 24 και 25 Ιουλίου 2010, Τόμ. Α΄ - Τόμ. Β΄ σελ. 1014), Έκδοση Πανευρυτανικής Ένωσης, Αθήνα 2010.
Παρουσίαση: Αθανάσιος Παλιούρας;, Ομότιμος Καθηγητής
τη Βυζαντινής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Η Πανευρυτανική Ένωση έκανε πάλι το θαύμα της. Ύστερα από τα δίτομα Πρακτικά του Συνεδρίου για τα ευρυτανικά Άγραφα και τα Πρακτικά της ημερίδας για τη Γρανίτσα, ξεδιπλώνει σήμερα μπροστά μας τις σελίδες από το Συνέδριο για το Δήμο Δομνίστας, τον Καποδιστριακό Δήμο. Οφείλω από την αρχή να κάνω δύο επισημάνσεις. Η πρώτη: Το υλικό που κατατέθηκε είναι τεράστιο, απρόσμενο, αποκαλυπτικό και συχνά βιωματικό. Απλώνεται στις 606 σελίδες του πρώτου τόμου και στις 408 του δεύτερου. 1014 σελίδες για να χωρέσουν τα κείμενα για έναν μικρό ορεινό Δήμο φανερώνουν τον πλούτο της ιστοπρίας του, τη σπουδαιότητα της παράδοσής του, τις ομορφιές του περιβάλλοντός του, την αξία των προσωπικοτήτων που γέννησε, τις αρετές του λαϊκού πολιτισμού του, την ανάπτυξη της οικονομίας του, την αποκάλυψη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του, τη δυνατή μαρτυρία της παρουσίας του στο πέρασμα του χρόνου.
Η δεύτερη επισήμανση: Το τριήμερο Συνέδριο στη Δομνίστα, στους Στάβλους και στην Άμπλιανη, με τις 64 Ανακοινώσεις, είναι φρεσκοτυπωμένο, έτοιμο στα χέρια μας. Για όποιον ξέρει από εκδόσεις η εκτύπωση δίτομου έργου Πρακτικών Συνεδρίου χιλίων και πλέον σελίδων σε πέντε μήνες ισοδυναμεί με άθλο. Πρόκειται για απίστευτο ρεκόρ, να συντονίσεις δηλ. να πείσεις, να πιέσεις, να μαζέψεις 64 Ανακοινώσεις από αντίστοιχους επιστήμονες και να κατορθώσεις την προετοιμασία και την ολοκλήρωση δύο καλαίσθητων τόμων. Μπράβο, χίλιες φορές εύγε στον Κώστα Παπαδόπουλο, τον Ηλία Λιάσκο, τον Θανάση Σταμάτη και τους συνεργάτες τους.
Ποια ήταν αυτά τα θέματα με τα οποία ασχολήθηκε το Συνέδριο της Δομνίστας. Ποιά ζητήματα, ποιές πληροφορίες, ποιό αρχειακό υλικό, ποιές ιστορίες της προφορικής μνήμης, ποιά παλαιικά έγγραφα, ποιές εικόνες της καθημερινής ζωής από τα παλιά, ποιά συγκλονιστικά γεγονότα, ποιές προσωπικότητες του τόπου έφερε στο φως η έρευνα και 64 ερευνητές τα κατέθεσαν στην τράπεζα του Συνεδρίου; Μια γρήγορη ματιά στους τίτλους των ανακοινώσεων μας δίνει το πανόραμα των προσωπικών ερευνών ανθρώπων – ερευνητών, την καταγραφή γεγονότων και περιστατικών, τους προβληματισμούς και τις θεωρίες, τις προτάσεις και τις κοινωνικές αλλαγές από εποχή σε εποχή, τις στιγμές της δημιουργίας και τις δίσεχτες μέρες του πολέμου.
Ένα συνοπτικό απάνθισμα μας δίνει την πρώτη γεύση και μας εισάγει στην κοινωνία και τις δραστηριότητές της. Εντελώς επιγραμματικά υπενθυμίζω τα χαρακτηριστικότερα δείγματα – θέματα όπως καταγράφτηκαν στα Πρακτικά: Το φαράγγι της Ροσκάς και ο γοητευτικό καταρράχτης «Πανταβρέχει», το πλέγμα των ρυακιών του ορεινού όγκου της Καλλιακούδας, αρχαιολογικά και χριστιανικά ευρήματα από τους αρχαίους οικισμούς και τα εκκλησιαστικά μνημεία, το Κάλλιον, οι Γαλάτες και η συντριβή τους στα Κοκκάλια, οι σιωπηλοί μάρτυρες ενός «ξεχασμένου» μεγαλείου, τόποι λατρείας των αρχαίων Ευρυτάνων, ονοματολογία και περιπέτειες των χωριών, μετονομασίες, νεομάρτυρες, οι Γιολδασαίοι και η δράση τους, βλαχοποιμένες, κτηνοτρόφοι, γεωργοί και λιβάδια, ο δασικός πλούτος, βουλευτικές εκλογές και οι σχετικές διαδικασίες, οι κατάλογοι των ψηφοφόιρων, η περιοχή στον Αγώνα και αγωνιστές του ’21, Κρικελλιώτες μαστόροι, Αμπλιανίτες κτηνοτρόφοι, πολιτιστικά χαρακτηριστικά, ήθη και έθιμα, πανηγύρια και γιορτές, η ενδυμασία καθημερινή και γιορτινή, ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, τοπικές ιστορίες Δομνίστας, Κρικέλλου, Ψιανών, Άμπλιανης, Στάβλων, Στουρνάρας, Τέρνου, ο Κρικελλοπόταμος, δρόμοι του αλατιού, ορεινοί όγκοι, εμπειρική ιατρική πρακτικών γιατρών, μετακινήσεις πληθυσμού και εποικίσεις, μετανάστες στην Αμερική, στον Καναδά και στην Αυστραλία, τα Σχολεία και οι δάσκαλοι, πνευματικές και πολιτικές προσωπικότητες του τόπου, γιατροί, λόγιοι, εκπαιδευτικοί, στρατιωτικοί, πολιτικοί, συγγραφείς, ιστορίες οικογενειών, χρονικά και αναμνήσεις οδοιπορικών, η Αντίσταση και ο Άρης Βελουχιώτης, ο Εμφύλιος, εφημερίδες και περιοδικά, το Φωτογραφικό Μουσείο Δομνίστας.
Τελικά αποθησαυρίστηκε ένας πρωτοφανέρωτος, πολύτιμος και ως τώρα άγνωστος πλούτος που μας βοηθά να εισχωρήσουμε βαθειά και να γνωρίσουμε από κοντά εποχές και καταστάσεις, κοινωνίες και θεσμούς, νοοτροπίες και αντιλήψεις, χαρακτήρες και συνήθειες, ένα λαό που μεγάλωσε με άπειρες δυσκολίες στον ορεινό όγκο της Καλλιακούδας, ο οποίος παρουσιάζει θαυμαστή συνέχεια από τον Όμηρο μέχρι σήμερα, που είναι περήφανος, που φημίζεται για τη λεβεντιά του παρά τη φτώχεια του και ο οποίος αποτέλεσε στα νεότερα χρόνια την κοιτίδα της ανάπτυξης των δύο μεγαλύτερων πόλεων – πυλώνων της Ρούμελης, του Αγρινίου και της Λαμίας.
Ξεφυλλίζοντας και σκύβοντας με φοβερό ενδιαφέρον σ’ αυτό το αρχειακό και επιστημονικό υλικό που μας χάρισε το Συνέδριο της Δομνίστας διαπιστώνουμε ότι επιβεβαιώνεται και μάλιστα με τον πιο πειστικό και πανηγυρικό τρόπο η αγωνία του ακαταπόνητου και εμπνευστή του Συνεδρίου Κώστα Παπαδόπουλου, ο οποίος διερωτάται με την έναρξη: «… Το Συνέδριό μας έθεσε διπλό στόχο: την ανάδειξη της ιστορίας της περιοχής αυτής, αφενός, και του πολιτισμού της, αφετέρου. Θα επιτευχθούν οι στόχοι μας αυτοί;» Την απάντηση την δίνει προκαταβολικά στον εναρκτήριο λόγο του ο μεγάλος μας Γέροντας, ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Καρπενησίου Νικόλαος. Σημειώνει ενδεικτικά: «Αναμφιβόλως διά των Πρακτικών του Συνεδρίου θα συγκομισθεί πλούσιος επιστημονικός αμητός προς γνώσιν και καταξίωσιν του παρελθόντος, αφετηρία δε και πηγή διά μελλοντικάς μελέτας και ενημέρωσιν των επιγιγνωμένων».
Το εγχείρημα στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία. Δεν ήταν άλλωστε δυνατόν να είναι τα πράγματα διαφορετικά.
Γιατί οι άνθρωποι των χωριών που έζησαν στη σκιά της Καλλιακούδας φύτεψαν βαθιές ρίζες και μεγάλωσαν τα χρήσιμα δέντρα και άπλωσαν δυνατά και πολύτιμα κλαδιά στην ελληνική κοινωνία. Γι’ αυτό κι εμείς οι κληρονόμοι της ψυχής και του πολιτισμού τους φιλάμε το αγιασμένο χώμα, ασπαζόμαστε τα ιερά τους λείψανα και στήνουμε στη μνήμη τους το χορό της λευτεριάς, της λεβεντιάς, της αντρειοσύνης, της αδελφοσύνης και της αγάπης. Τους τραγουδάμε κλαίγοντας. Αυτή είναι η φυλή μαςhttp://prassia-eyrytanias.blogspot.com/
Παρουσίαση: Αθανάσιος Παλιούρας;, Ομότιμος Καθηγητής
τη Βυζαντινής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Η Πανευρυτανική Ένωση έκανε πάλι το θαύμα της. Ύστερα από τα δίτομα Πρακτικά του Συνεδρίου για τα ευρυτανικά Άγραφα και τα Πρακτικά της ημερίδας για τη Γρανίτσα, ξεδιπλώνει σήμερα μπροστά μας τις σελίδες από το Συνέδριο για το Δήμο Δομνίστας, τον Καποδιστριακό Δήμο. Οφείλω από την αρχή να κάνω δύο επισημάνσεις. Η πρώτη: Το υλικό που κατατέθηκε είναι τεράστιο, απρόσμενο, αποκαλυπτικό και συχνά βιωματικό. Απλώνεται στις 606 σελίδες του πρώτου τόμου και στις 408 του δεύτερου. 1014 σελίδες για να χωρέσουν τα κείμενα για έναν μικρό ορεινό Δήμο φανερώνουν τον πλούτο της ιστοπρίας του, τη σπουδαιότητα της παράδοσής του, τις ομορφιές του περιβάλλοντός του, την αξία των προσωπικοτήτων που γέννησε, τις αρετές του λαϊκού πολιτισμού του, την ανάπτυξη της οικονομίας του, την αποκάλυψη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του, τη δυνατή μαρτυρία της παρουσίας του στο πέρασμα του χρόνου.
Η δεύτερη επισήμανση: Το τριήμερο Συνέδριο στη Δομνίστα, στους Στάβλους και στην Άμπλιανη, με τις 64 Ανακοινώσεις, είναι φρεσκοτυπωμένο, έτοιμο στα χέρια μας. Για όποιον ξέρει από εκδόσεις η εκτύπωση δίτομου έργου Πρακτικών Συνεδρίου χιλίων και πλέον σελίδων σε πέντε μήνες ισοδυναμεί με άθλο. Πρόκειται για απίστευτο ρεκόρ, να συντονίσεις δηλ. να πείσεις, να πιέσεις, να μαζέψεις 64 Ανακοινώσεις από αντίστοιχους επιστήμονες και να κατορθώσεις την προετοιμασία και την ολοκλήρωση δύο καλαίσθητων τόμων. Μπράβο, χίλιες φορές εύγε στον Κώστα Παπαδόπουλο, τον Ηλία Λιάσκο, τον Θανάση Σταμάτη και τους συνεργάτες τους.
Ποια ήταν αυτά τα θέματα με τα οποία ασχολήθηκε το Συνέδριο της Δομνίστας. Ποιά ζητήματα, ποιές πληροφορίες, ποιό αρχειακό υλικό, ποιές ιστορίες της προφορικής μνήμης, ποιά παλαιικά έγγραφα, ποιές εικόνες της καθημερινής ζωής από τα παλιά, ποιά συγκλονιστικά γεγονότα, ποιές προσωπικότητες του τόπου έφερε στο φως η έρευνα και 64 ερευνητές τα κατέθεσαν στην τράπεζα του Συνεδρίου; Μια γρήγορη ματιά στους τίτλους των ανακοινώσεων μας δίνει το πανόραμα των προσωπικών ερευνών ανθρώπων – ερευνητών, την καταγραφή γεγονότων και περιστατικών, τους προβληματισμούς και τις θεωρίες, τις προτάσεις και τις κοινωνικές αλλαγές από εποχή σε εποχή, τις στιγμές της δημιουργίας και τις δίσεχτες μέρες του πολέμου.
Ένα συνοπτικό απάνθισμα μας δίνει την πρώτη γεύση και μας εισάγει στην κοινωνία και τις δραστηριότητές της. Εντελώς επιγραμματικά υπενθυμίζω τα χαρακτηριστικότερα δείγματα – θέματα όπως καταγράφτηκαν στα Πρακτικά: Το φαράγγι της Ροσκάς και ο γοητευτικό καταρράχτης «Πανταβρέχει», το πλέγμα των ρυακιών του ορεινού όγκου της Καλλιακούδας, αρχαιολογικά και χριστιανικά ευρήματα από τους αρχαίους οικισμούς και τα εκκλησιαστικά μνημεία, το Κάλλιον, οι Γαλάτες και η συντριβή τους στα Κοκκάλια, οι σιωπηλοί μάρτυρες ενός «ξεχασμένου» μεγαλείου, τόποι λατρείας των αρχαίων Ευρυτάνων, ονοματολογία και περιπέτειες των χωριών, μετονομασίες, νεομάρτυρες, οι Γιολδασαίοι και η δράση τους, βλαχοποιμένες, κτηνοτρόφοι, γεωργοί και λιβάδια, ο δασικός πλούτος, βουλευτικές εκλογές και οι σχετικές διαδικασίες, οι κατάλογοι των ψηφοφόιρων, η περιοχή στον Αγώνα και αγωνιστές του ’21, Κρικελλιώτες μαστόροι, Αμπλιανίτες κτηνοτρόφοι, πολιτιστικά χαρακτηριστικά, ήθη και έθιμα, πανηγύρια και γιορτές, η ενδυμασία καθημερινή και γιορτινή, ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, τοπικές ιστορίες Δομνίστας, Κρικέλλου, Ψιανών, Άμπλιανης, Στάβλων, Στουρνάρας, Τέρνου, ο Κρικελλοπόταμος, δρόμοι του αλατιού, ορεινοί όγκοι, εμπειρική ιατρική πρακτικών γιατρών, μετακινήσεις πληθυσμού και εποικίσεις, μετανάστες στην Αμερική, στον Καναδά και στην Αυστραλία, τα Σχολεία και οι δάσκαλοι, πνευματικές και πολιτικές προσωπικότητες του τόπου, γιατροί, λόγιοι, εκπαιδευτικοί, στρατιωτικοί, πολιτικοί, συγγραφείς, ιστορίες οικογενειών, χρονικά και αναμνήσεις οδοιπορικών, η Αντίσταση και ο Άρης Βελουχιώτης, ο Εμφύλιος, εφημερίδες και περιοδικά, το Φωτογραφικό Μουσείο Δομνίστας.
Τελικά αποθησαυρίστηκε ένας πρωτοφανέρωτος, πολύτιμος και ως τώρα άγνωστος πλούτος που μας βοηθά να εισχωρήσουμε βαθειά και να γνωρίσουμε από κοντά εποχές και καταστάσεις, κοινωνίες και θεσμούς, νοοτροπίες και αντιλήψεις, χαρακτήρες και συνήθειες, ένα λαό που μεγάλωσε με άπειρες δυσκολίες στον ορεινό όγκο της Καλλιακούδας, ο οποίος παρουσιάζει θαυμαστή συνέχεια από τον Όμηρο μέχρι σήμερα, που είναι περήφανος, που φημίζεται για τη λεβεντιά του παρά τη φτώχεια του και ο οποίος αποτέλεσε στα νεότερα χρόνια την κοιτίδα της ανάπτυξης των δύο μεγαλύτερων πόλεων – πυλώνων της Ρούμελης, του Αγρινίου και της Λαμίας.
Ξεφυλλίζοντας και σκύβοντας με φοβερό ενδιαφέρον σ’ αυτό το αρχειακό και επιστημονικό υλικό που μας χάρισε το Συνέδριο της Δομνίστας διαπιστώνουμε ότι επιβεβαιώνεται και μάλιστα με τον πιο πειστικό και πανηγυρικό τρόπο η αγωνία του ακαταπόνητου και εμπνευστή του Συνεδρίου Κώστα Παπαδόπουλου, ο οποίος διερωτάται με την έναρξη: «… Το Συνέδριό μας έθεσε διπλό στόχο: την ανάδειξη της ιστορίας της περιοχής αυτής, αφενός, και του πολιτισμού της, αφετέρου. Θα επιτευχθούν οι στόχοι μας αυτοί;» Την απάντηση την δίνει προκαταβολικά στον εναρκτήριο λόγο του ο μεγάλος μας Γέροντας, ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Καρπενησίου Νικόλαος. Σημειώνει ενδεικτικά: «Αναμφιβόλως διά των Πρακτικών του Συνεδρίου θα συγκομισθεί πλούσιος επιστημονικός αμητός προς γνώσιν και καταξίωσιν του παρελθόντος, αφετηρία δε και πηγή διά μελλοντικάς μελέτας και ενημέρωσιν των επιγιγνωμένων».
Το εγχείρημα στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία. Δεν ήταν άλλωστε δυνατόν να είναι τα πράγματα διαφορετικά.
Γιατί οι άνθρωποι των χωριών που έζησαν στη σκιά της Καλλιακούδας φύτεψαν βαθιές ρίζες και μεγάλωσαν τα χρήσιμα δέντρα και άπλωσαν δυνατά και πολύτιμα κλαδιά στην ελληνική κοινωνία. Γι’ αυτό κι εμείς οι κληρονόμοι της ψυχής και του πολιτισμού τους φιλάμε το αγιασμένο χώμα, ασπαζόμαστε τα ιερά τους λείψανα και στήνουμε στη μνήμη τους το χορό της λευτεριάς, της λεβεντιάς, της αντρειοσύνης, της αδελφοσύνης και της αγάπης. Τους τραγουδάμε κλαίγοντας. Αυτή είναι η φυλή μαςhttp://prassia-eyrytanias.blogspot.com/
