Στερεά Ελλάδα: "Μια περιφέρεια χωρίς ταυτότητα "
Του Βαγγέλη Αποστόλου
"Η Στερεά Ελλάδα είναι μία περιφέρεια χωρίς συνοχή. Κι αυτό αντικατοπτρίζεται σ' ένα πανευρωπαϊκό ρεκόρ που χρόνια κατέχει: τη μεγαλύτερη ενδοπεριφερειακή απόκλιση, αφού περιλαμβάνονται στην επικράτειά της ο νομός με το υψηλότερο (εξωπραγματικό βέβαια) ΑΕΠ της χώρας, η Βοιωτία, και ο νομός με το χαμηλότερο ΑΕΠ, η ΕυρυτανίαΑν όμως εξεταστεί με βάση τους Δείκτες Ευημερίας και Ανάπτυξης που συνυπολογίζουν, εκτός των άλλων, και το επίπεδο των κοινωνικών υποδομών και του εισοδήματος, καταλαμβάνει την 8η θέση ανάμεσα στις 13 περιφέρειες της χώρας. Με άλλα λόγια, με όρους ποσότητας είμαστε πλούσιοι, γιατί όντως παράγεται προϊόν, ενώ με όρους ποιότητας και ευημερίας είμαστε ανάμεσα στις φτωχότερες της χώρας. Και συμβαίνει να ευημερούν οι αριθμοί επειδή η έδρα μεγάλων επιχειρήσεων βρίσκεται στη Βοιωτία, όμως το εισόδημα και η απασχόληση αφορούν κατά μεγάλο μέρος στην Αττική.Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας λοιπόν διακρίνεται εκτός από τη μεγάλη γεωγραφική και από οικονομική και κοινωνική ανομοιογένεια, με τις ανεπτυγμένες περιοχές να βρίσκονται κατά μήκος της Εθνικής οδού, τις προβληματικές κυρίως στις ορεινές ζώνες και τα τμήματα ορισμένων νομών σε άμεση εξάρτηση από την περιφέρεια της πρωτεύουσας. Γι' αυτό και κύριο γνώρισμά της είναι ο δυαδικός της χαρακτήρας. Ο δυισμός αυτός δεν αναδεικνύεται μόνο στη διαφορά του ΑΕΠ και στην ανάπτυξη ανάμεσα στους νομούς που γειτνιάζουν με την πρωτεύουσα και την υπόλοιπη περιφέρεια. Αναδεικνύεται κυρίως από τον χαρακτήρα της ανάπτυξής της, αφού η βιομηχανική συγκέντρωση σε «Οινόφυτα-Σχηματάρι» δεν προέκυψε σαν ενδογενής επενδυτική δυναμική, αλλά στο πλαίσιο ενός αναπτυξιακού νόμου κινήτρων. Έτσι η ανάπτυξη της περιφέρειας είναι κατά βάση εξωγενής και μπορεί να οδηγεί σε «ευημερία αριθμών», αλλά συσσωρεύει οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές πιέσεις και επιπτώσεις, τις οποίες δεν μπορεί να διαχειριστεί η τοπική κοινωνία.Από την άλλη, η διάχυση της οικονομικής ανάπτυξης στην «ενδοχώρα» είναι ιδιαίτερα χαμηλή.
Η ανεργία είναι κατά 2 μονάδες μεγαλύτερη από το μέσο εθνικό ποσοστό, με σημαντικές διαφορές ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπου στους νέους και τις γυναίκες τα ποσοστά είναι διπλάσια του μέσου εθνικού και με σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό αυτό της μακροχρόνιας ανεργίας. Όλα αυτά δείχνουν ότι η ανάπτυξη της Στερεάς Ελλάδας είναι φαινομενική και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική εικόνα της.
Γι' αυτό και όχι μόνο δεν αποτελεί ομοιογενή περιφέρεια με βάση τα αναπτυξιακά κριτήρια, αλλά και έχει οδηγηθεί σε χαμηλή συνοχή, με αποτέλεσμα την ανυπαρξία περιφερειακής συνείδησης και ταυτότητας. Τα παραπάνω αποτελούν μια πραγματικότητα (έτσι κι αλλιώς η λογιστική αντίληψη του ΑΕΠ δεν αποτελεί παρά έναν απλό ενδεικτικό δείκτη μεγέθους) στην οποία οφείλουμε να σταθούμε. Πάραυτα επειδή σήμερα βρισκόμαστε σε μια διαμορφωμένη κατάσταση πρέπει να τοποθετηθούμε στις πολιτικές που θα υλοποιηθούν την επόμενη περίοδο, όταν μάλιστα είναι σαφές ότι η σημερινή ετοιμότητα των φορέων της περιφέρειας σε σχέση με τις απαιτήσεις του ΕΣΠΑ 2007-2013 είναι ανύπαρκτη. Αν δε προσθέσουμε το Πρόγραμμα Σταθερότητας και το Μνημόνιο, τότε πρέπει να παρουσιάσουμε και συγκεκριμένες προτάσεις για την τροποποίηση του ΕΣΠΑ -όπου αυτό είναι δυνατόν με βάση τους κανονισμούς- ώστε να αποφύγουμε και την απώλεια πόρων."
Του Βαγγέλη Αποστόλου
"Η Στερεά Ελλάδα είναι μία περιφέρεια χωρίς συνοχή. Κι αυτό αντικατοπτρίζεται σ' ένα πανευρωπαϊκό ρεκόρ που χρόνια κατέχει: τη μεγαλύτερη ενδοπεριφερειακή απόκλιση, αφού περιλαμβάνονται στην επικράτειά της ο νομός με το υψηλότερο (εξωπραγματικό βέβαια) ΑΕΠ της χώρας, η Βοιωτία, και ο νομός με το χαμηλότερο ΑΕΠ, η ΕυρυτανίαΑν όμως εξεταστεί με βάση τους Δείκτες Ευημερίας και Ανάπτυξης που συνυπολογίζουν, εκτός των άλλων, και το επίπεδο των κοινωνικών υποδομών και του εισοδήματος, καταλαμβάνει την 8η θέση ανάμεσα στις 13 περιφέρειες της χώρας. Με άλλα λόγια, με όρους ποσότητας είμαστε πλούσιοι, γιατί όντως παράγεται προϊόν, ενώ με όρους ποιότητας και ευημερίας είμαστε ανάμεσα στις φτωχότερες της χώρας. Και συμβαίνει να ευημερούν οι αριθμοί επειδή η έδρα μεγάλων επιχειρήσεων βρίσκεται στη Βοιωτία, όμως το εισόδημα και η απασχόληση αφορούν κατά μεγάλο μέρος στην Αττική.Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας λοιπόν διακρίνεται εκτός από τη μεγάλη γεωγραφική και από οικονομική και κοινωνική ανομοιογένεια, με τις ανεπτυγμένες περιοχές να βρίσκονται κατά μήκος της Εθνικής οδού, τις προβληματικές κυρίως στις ορεινές ζώνες και τα τμήματα ορισμένων νομών σε άμεση εξάρτηση από την περιφέρεια της πρωτεύουσας. Γι' αυτό και κύριο γνώρισμά της είναι ο δυαδικός της χαρακτήρας. Ο δυισμός αυτός δεν αναδεικνύεται μόνο στη διαφορά του ΑΕΠ και στην ανάπτυξη ανάμεσα στους νομούς που γειτνιάζουν με την πρωτεύουσα και την υπόλοιπη περιφέρεια. Αναδεικνύεται κυρίως από τον χαρακτήρα της ανάπτυξής της, αφού η βιομηχανική συγκέντρωση σε «Οινόφυτα-Σχηματάρι» δεν προέκυψε σαν ενδογενής επενδυτική δυναμική, αλλά στο πλαίσιο ενός αναπτυξιακού νόμου κινήτρων. Έτσι η ανάπτυξη της περιφέρειας είναι κατά βάση εξωγενής και μπορεί να οδηγεί σε «ευημερία αριθμών», αλλά συσσωρεύει οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές πιέσεις και επιπτώσεις, τις οποίες δεν μπορεί να διαχειριστεί η τοπική κοινωνία.Από την άλλη, η διάχυση της οικονομικής ανάπτυξης στην «ενδοχώρα» είναι ιδιαίτερα χαμηλή.
Η ανεργία είναι κατά 2 μονάδες μεγαλύτερη από το μέσο εθνικό ποσοστό, με σημαντικές διαφορές ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπου στους νέους και τις γυναίκες τα ποσοστά είναι διπλάσια του μέσου εθνικού και με σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό αυτό της μακροχρόνιας ανεργίας. Όλα αυτά δείχνουν ότι η ανάπτυξη της Στερεάς Ελλάδας είναι φαινομενική και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική εικόνα της.
Γι' αυτό και όχι μόνο δεν αποτελεί ομοιογενή περιφέρεια με βάση τα αναπτυξιακά κριτήρια, αλλά και έχει οδηγηθεί σε χαμηλή συνοχή, με αποτέλεσμα την ανυπαρξία περιφερειακής συνείδησης και ταυτότητας. Τα παραπάνω αποτελούν μια πραγματικότητα (έτσι κι αλλιώς η λογιστική αντίληψη του ΑΕΠ δεν αποτελεί παρά έναν απλό ενδεικτικό δείκτη μεγέθους) στην οποία οφείλουμε να σταθούμε. Πάραυτα επειδή σήμερα βρισκόμαστε σε μια διαμορφωμένη κατάσταση πρέπει να τοποθετηθούμε στις πολιτικές που θα υλοποιηθούν την επόμενη περίοδο, όταν μάλιστα είναι σαφές ότι η σημερινή ετοιμότητα των φορέων της περιφέρειας σε σχέση με τις απαιτήσεις του ΕΣΠΑ 2007-2013 είναι ανύπαρκτη. Αν δε προσθέσουμε το Πρόγραμμα Σταθερότητας και το Μνημόνιο, τότε πρέπει να παρουσιάσουμε και συγκεκριμένες προτάσεις για την τροποποίηση του ΕΣΠΑ -όπου αυτό είναι δυνατόν με βάση τους κανονισμούς- ώστε να αποφύγουμε και την απώλεια πόρων."
