Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου 2010

Ελληνικά πανηγύρια: Χθές και σήμερα


Γράφει η Αναστασία Καρυπίδου
"Οι αυτοσχέδιοι πάγκοι γεμίζουν από κάθε λογής πραμάτεια και οι έμποροι στέκονται στην άκρη του δρόμου. Οι κούνιες περιμένουν τα μικρά παιδιά και, σε αρκετές περιπτώσεις, τα μαγαζιά διαθέτουν και μουσική για να διασκεδάσουν τους μεγάλους. Πρόκειται για μία σκηνή από τα παραδοσιακά πανηγύρια, που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, σε όλη τη χώρα.Την τιμητική τους έχουν, συνήθως, τα χωριά, με τον θρησκευτικό χαρακτήρα να κατέχει πρωτεύουσα θέση στα πανηγύρια. Ανάλογα με το πότε γιορτάζει η εκκλησία γίνεται η εμποροπανήγυρις σε κάθε τόπο, όπου συμμετέχουν οι κάτοικοι όλης της περιοχής με ιδιαίτερη χαρά. Η μορφή των πανηγυριών τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει, ωστόσο δεν παύει να αποτελεί μία ευκαιρία για διασκέδαση για ντόπιους και επισκέπτες.Παλαιότερα, οι νέοι προσπαθούσαν να εξοικονομήσουν χρήματα για να πάνε στα πανηγύρια. Μέχρι το 1950, ντύνονταν με τα γιορτινά τους και είχαν ως μεταφορικό μέσο τα μουλάρια. Εκείνο που έκανε εντύπωση ήταν ο περιποιημένος αναβάτης. Οι κοπελιές του χωριού και των γειτονικών περιοχών έσπευδαν για να τούς δουν και οι νέοι σκόρπιζαν δειλές ματιές στις αγαπημένες τους.Τα παλικάρια άρχιζαν το χορό, έπιναν κρασί και κερνούσαν όλες τις παρέες, που ανταπέδιδαν το κέρασμα. Σε αρκετές περιοχές, σ’ αυτόν που χόρευε προσέφεραν ούζο ή κρασί και στην κοπελιά λουκούμια, που όσα περισσότερα μάζευε τόση μεγαλύτερη ικανοποίηση είχε. Οι μεγάλοι, αν είχαν κορίτσια της παντρειάς, περίμεναν να μπει στο χορό η κόρη τους για να την καμαρώσουν, αν όχι πήγαιναν σε συγγενικά ή φιλικά σπίτια.«Τα πανηγύρια της υπαίθρου χωρίζονταν παλιά σε τρία σκέλη: πρώτο το θρησκευτικό, με λειτουργία στην εκκλησία και λιτάνευση της εικόνας, δεύτερο το ψυχαγωγικό, με όργανα, μουσική και χορό και τρίτο το οικονομικό, καθώς στήνονταν υπαίθρια παζάρια. Οι κάτοικοι των χωριών είχαν την ευκαιρία να αναδιοργανώσουν τις κοινωνικές τους σχέσεις, είτε σε οικογενειακό είτε σε ευρύτερο επίπεδο, να συνάψουν συμφωνίες οικονομικής φύσης, ακόμη και μία ευκαιρία για τα δύο φύλα να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, να γίνουν συνοικέσια ή δεσμοί που τις περισσότερες φορές οδηγούσαν σε γάμους», δήλωσε ο καθηγητής Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Μανόλης Βαρβούνης, αναλύοντας την ιστορία των πανηγυριών.